“Θησαυροί της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας.
Ελληνικές εκδόσεις των αρχών της τυπογραφίας.”
| Εθνικό Ιστορικό Μουσείο |

| Η έκθεση διοργανώθηκε από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος στο πλαίσιο της διοργάνωσης “Αθήνα 2018 – Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου” σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας και την Ελβετική Ένωση Φίλων της Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας |

Πώς βρέθηκαν τόσo σπάνιες εκδόσεις στην αρκαδική κωμόπολη; Πώς συνδέεται η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας με την Ελβετία; Αυτές τις απορίες είχα όταν πρωτοάκουσα για τη νέα αυτή έκθεση. Ας πάμε, λοιπόν, μια βόλτα στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής να δούμε τι θ’ανακαλύψουμε…

Το κλειδί σε όλα μας τα ερωτήματα είναι ουσιαστικά ένας άνθρωπος, ο Κωνσταντίνος Αγαθόφρονας Νικολόπουλος. Ο πατέρας του καταγόταν από την Ανδρίτσαινα, αλλά ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1786. Σπούδασε στο Βουκουρέστι και στα είκοσί του χρόνια πήγε στο Παρίσι όπου ξεκίνησε να διδάσκει αρχαία και νέα ελληνικά. Ήταν υποστηρικτής του Διαφωτισμού και γράφοντας διάφορα κείμενα – ήταν εκδότης των περιοδικών Μέλισσα και Ζευς Πανελλήνιος – γίνεται «πρεσβευτής» της ελληνικής ιστορίας και σημαντικών Ελλήνων λογίων σε όλη την Ευρώπη, εκφράζοντας την επιθυμία του για μία απελευθερωμένη και αναγεννημένη Ελλάδα. Όσο βρίσκεται στο Παρίσι ανακαλύπτει τον πλούτο των παλαιών βιβλίων που υπάρχουν στα βιβλιοπωλεία εκεί και είχαν εκδοθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις που ήταν σημαντικά τυπογραφικά και εκδοτικά κέντρα, όπως η Βενετία, η Γενεύη ή το Παρίσι μεταξύ άλλων. Έτσι, με μεγάλη προσπάθεια συλλέγει επί 35 χρόνια εκδόσεις – κυρίως στα ελληνικά και στα λατινικά – από την αρχή της τυπογραφίας μέχρι τον 19^ο αιώνα, συγκεντρώνοντας εν τέλει 4.000 βιβλία. Το 1838 στέλνει αυτή τη σημαντική συλλογή στην Ανδρίτσαινα και το 1983 αυτή μεταφέρεται στην Ιστορική Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας. Η ιστορία της ζωής του μας απάντησε λοιπόν στο πώς βρέθηκε μία τόσο πλούσια συλλογή παλαιών βιβλίων στην Αρκαδία. Πώς όμως συνδέεται η Ελβετία; Ακόμη μία φορά το κλειδί για την απάντησή μας είναι ένας άνθρωπος, ο Ανδριτσάνος Παναγιώτης Πετρόπουλος. Ο τελευταίος ιδρύει το 1987 την Ελβετική Ένωση Φίλων Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ανδρίτσαινας στο Φριβούργο (Fribourg). Σκοπός αυτής της ένωσης και των μελών της ήταν και παραμένει η διάσωση και συντήρηση της συλλογής βιβλίων Νικολόπουλου, αλλά και η διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων για την προβολή της Βιβλιοθήκης και την προώθηση των πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ελβετίας.

Στα πλαίσια της αναγόρευσης της Αθήνας ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου για το 2018 από την UNESCO, αποφασίστηκε να παρουσιαστεί ένα μέρος αυτής της σπουδαίας συλλογής. Η έκθεση δεν είναι μεγάλη, αλλά είναι αρκετά αντιπροσωπευτική για να αντιληφθούμε το εύρος και τη σημασία των βιβλίων που έχουν διασωθεί. Θα δούμε, ενδεικτικά, το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εκδόθηκε στη Ρώμη το 1513 (Οι Ωδές του Πινδάρου), τις υπέροχες ξυλογραφίες στις Κωμωδίες του Αριστοφάνη (Παρίσι, 1528) και την πρώτη πιο αξιόπιστη έκδοση των έργων του Πλάτωνα (Γενεύη, 1578). Κάθε βιβλίο φέρει με περίτεχνη γραμματοσειρά τη χαρακτηριστική αναφορά «Κτήμα ιερόν της Ανδριτσαίνης·Δώρον Αγαθόφρονος Νικολόπουλου».

Όλες αυτές οι υπέροχες εκδόσεις του 16^ου αιώνα που εκτίθενται μας ταξιδεύουν στα πρώτα εκατό χρόνια της τυπογραφικής τέχνης. Κάθε βιβλίο συνοδεύεται από μία επεξήγηση για την ιστορία του, αλλά μαθαίνουμε, επίσης, για τους διαφορετικούς εκδοτικούς οίκους της Ευρώπης και τα συμβολικά τυπογραφικά εμβλήματά τους. Όσο για όλους εμάς που αγαπάμε τα παλιά βιβλία και παρατηρούμε πάντοτε τα εξώφυλλα και τις διακοσμήσεις τους, αυτή η έκθεση είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να δούμε μερικά από τα καλύτερα τυπογραφικά έργα. Χάρη στα κείμενα της έκθεσης μπορούμε, επιπλέον, να διευρύνουμε τις γνώσεις μας σε σχέση με τα διαφορετικά βιβλιογραφικά χαρακτηριστικά (σταχώσεις, πρωτογράμματα, κ.α.) και τις διαφορετικές βιβλιοδεσίες.

Βιβλιόφιλος ή όχι σε προτρέπω να επισκεφθείς αυτή την έκθεση για να δεις από κοντά αυτές τις σπάνιες εκδόσεις που εκτίθενται για πρώτη φορά από το 1832. Μετά από αυτόν το σύντομο αλλά πλούσιο πολιτιστικό περίπατο το μόνο που μένει είναι μια επίσκεψη στην ίδια την Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας. Ανυπομονώ…

|Αν σου άρεσε αυτό το δημοσίευμα κάνε Share. Αν θες να λαμβάνεις ειδοποιήσεις, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για όλες τις νέες δημοσιεύσεις στο Cultural Walk κάνε Εγγραφή (κάτω δεξιά)|

◊ Πληροφορίες…
Πού: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Σταδίου 13, Αθήνα, 105-61
Διάρκεια έκθεσης: 24.10.2018 – 20.12.2018
Επιμέλεια: Δήμητρα Κουκίου, Δρ Δημήτριος Τσελεπής
Χρήσιμος σύνδεσμος: http://www.nhmuseum.gr/el/ektheseis/thisayroi-tis-istorikis-bibliothikis-tis-andritsainas-ellinikes-ekdoseis-ton-arhon-tis-typografias/

∴ Βιβλιογραφία…
Οι ιστορικές πληροφορίες προέρχονται από τον πολύ ωραίο κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση, ο οποίος είναι δίγλωσσος (ελληνικά-γαλλικά). Στον εν λόγω κατάλογο θα βρείτε, επίσης, φωτογραφίες κάθε βιβλίου που εκτίθεται και πληροφορίες για την ιστορία της έκδοσης και τα βιβλιογραφικά του χαρακτηριστικά.

Φωτογραφία πάνω από τον τίτλο: Όμηρος, Ηρωϊκά, Ομήρου Ιλιάς, Παρά τοις Ε. Ουϊγνώνος κληρονόμοις, (Eustache Vignon), Γενεύη, “1509”-1589.