Σίγουρα το πρώτο που σκέφτεσαι όταν ακούς “Αίγινα” είναι εκδρομή κοντά στην Αθήνα, παραλίες, φαγητό και φυσικά…φυστίκια. Ας πάμε λοιπόν αυτή τη φορά μαζί μια βόλτα στην Αίγινα για να σου δείξω και τις άλλες της πλευρές που είναι γεμάτες τέχνη και ιστορία. Δεν ήταν λίγοι οι καλλιτέχνες και συγγραφείς που αγάπησαν και αγαπούν αυτό το νησί, που το επέλεξαν και το επιλέγουν ως μέρος διαμονής ή εργασίας τους. Να σου πω ότι στην Αίγινα περνούσαν το χρόνο τους ο Βάρναλης, ο Ελύτης, ο Καζαντζάκης και ο Μόραλης μεταξύ άλλων. Το καράβι είναι στο λιμάνι, ας σαλπάρουμε…
To read this post in English click here.
Φτάνοντας στο λιμάνι της Αίγινας το πρώτο που συναντάμε περπατώντας είναι το λευκό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και η Πόρτα της Αίγινας, ένα έργο του Κώστα Βαρώτσου. Αυτό το υπέροχο γλυπτό εκτός του ότι μας καλωσορίζει στο νησί, αποτελεί μια ένδειξη της συνύπαρξης και της συνέχειας της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Η τοποθέτησή του δε σε αυτό το αστικό και συνάμα παράλιο τοπίο δημιουργεί ένα διάλογο μεταξύ του έργου, της θάλασσας και του επισκέπτη.
Η ιστορία της Αίγινας είναι ιδιαίτερα σημαντική από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη Ελλάδα. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του Νεοελληνικού κράτους. Εκεί ιδρύθηκε το πρώτο Μουσείο της Ελλάδας, η Εθνική Τράπεζα, το πρώτο Νομισματοκοπείο, η Εθνική Βιβλιοθήκη και το Εθνικό Τυπογραφείο. Ένας περίπατος στα γραφικά σοκάκια της πόλης της Αίγινας είναι αρκετός για να δούμε όλη αυτή την ιστορία να ξετυλίγεται γύρω μας. Από το πλοίο κιόλας ξεχωρίζουμε τα καμπαναριά και το ρολόι του Μητροπολιτικού Ναού, ο οποίος χτίστηκε το 1806, όπου είκοσι χρόνια αργότερα ορκίστηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας ως πρώτος κυβερνήτης της χώρας.
Λίγο πιο δίπλα θα περάσουμε έξω από το πρώτο νεοκλασσικό κτίριο της Ελλάδας το Εϋνάρδειο Διδασκαλείο (ο Ιωάννης Εϋνάρδος ήταν Ελβετός φιλέλληνας) και το Κυβερνείο όπου έμενε ο Καποδίστριας. Συνεχίζοντας τον περίπατό μας στα σοκάκια της Αίγινας θα δούμε τον Πύργο του Μαρκέλλου που χρησιμοποιήθηκε ως κυβερνητικό κτίριο (ο Σπύρος Μάρκελλος ήταν ένας από τους αρχηγούς της Ελληνικής Επανάστασης), ενώ στον παραλιακό δρόμο θα περάσουμε μπροστά από την εντυπωσιακή κατοικία του πλούσιου εμπόρου Κωνσταντίνου Βογιατζή. Στο κέντρο της πόλης θα βρούμε και το Λαογραφικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στη νεοκλασσική κατοικία του Ηρειώτη. Δυστυχώς, δεν έχω επισκεφθεί ακόμα το συγκεκριμένο μουσείο αλλά με χαρά θα το κάνω στην επόμενη μου βόλτα στην Αίγινα.
Κατευθυνόμαστε προς την Κολώνα και με λίγο περπάτημα φτάνουμε στον αρχαιολογικό χώρο που αποτελούσε την Ακρόπολη του νησιού και όπου σήμερα βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Το εν λόγω μουσείο είναι το πρώτο στην Ελλάδα και ιδρύθηκε το 1829. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως αποτέλεσε μέρος της προσπάθειας του Καποδίστρια να εμποδίσει την αρχαιοκαπηλία. Στον αρχαιολογικό χώρο βρισκόμαστε ανάμεσα σε ερείπια του δωρικού ναού του Απόλλωνα. Ο ναός χρονολογείται το 520-500 π.Χ. ενώ τα ευρήματα έχουν αναδείξει οικισμούς που χρονολογούνται από το 3000 π.Χ. Ενδιαφέρον είναι ότι ο συγκεκριμένος λόφος πήρε το όνομα “Κολώνα” από τους Βενετσιάνους ναυτικούς που είχαν ως προσανατολισμό τους τις κολώνες του ιερού του Απόλλωνα.
Στη συνέχεια παίρνουμε το αμάξι και ξεκινάμε την εκδρομή μας στο νησί. Φτάνουμε, λοιπόν, στην περιοχή Πλακάκια και στο Μουσείο Χρήστου Καπράλου, παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης. Ο Καπράλος ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και το μουσείο ουσιαστικά αποτελούσε το σπίτι και το εργαστήριό του. Ήταν ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Στο μουσείο καθώς και στην αυλή μπορούμε να δούμε ένα μέρος από τα έργα του, ενώ απέναντι μπροστά από τη θάλασσα δεσπόζει το χάλκινο άγαλμα Η μάνα, η οποία περιμένει στωικά να γυρίσει ο ναύτης γιος της.
Συνεχίζοντας παραθαλάσσια την πορεία μας περνάμε από το γραφικό λιμανάκι της Σουβάλας. Αν έχουμε όρεξη για έναν ακόμα περίπατο μπορούμε να κατευθυνθούμε στην ενδοχώρα και να κάνουμε μια στάση στην Παλιαχώρα, το “νησιωτικό Μυστρά”. Αυτός ο οικισμός χτίστηκε τον 9ο αιώνα μ.Χ. και αποτέλεσε την πρωτεύσουσα της Αίγινας μέχρι και το 1826. Είχε 366 εκκλησίες, όσες οι μέρες του έτους, ενώ σήμερα σώζονται μόνο 38. Το χωριό αυτό γνώρισε στην ιστορία του τρεις μεγάλες καταστροφές, μία εκ των οποίων ήταν από τους Τούρκους με επικεφαλή τον “καπουδάν πασά” και γνωστό πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1537 .
Στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού, στην Αγία Μαρίνα, φθάνουμε στο πιο σημαντικό, τουλάχιστον για εμένα, αξιοθέατο της Αίγινας, τον ιερό ναό της Αφαίας, έναν από τους καλύτερα διατηρημένους ναούς σε όλη την Ελλάδα.
Η Αφαία αρχικά ονομαζόταν Βριτόμαρτις – που σημαίνει “γλυκιά παρθένα” – ή Δίκτυννα. Ήταν κόρη του Δία και της Κάρμης. Την ερωτεύθηκε ο Μίνως, ο βασιλιάς της Κρήτης, και την κυνήγησε, αλλά εκείνη στην προσπάθειά της να γλιτώσει έπεσε στη θάλασσα και βγήκε στην Αίγινα, όπου έγινε άφαντη δηλαδή “αφαία”.
Ο ναός που σώζεται σήμερα χρονολογείται γύρω στο 500-490 π.Χ. και είναι δωρικού ρυθμού. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι στο χώρο υπήρχε λατρευτική δραστηριότητα από την μυκηναϊκή εποχή. Ο ναός έχει κατασκευασθεί από αιγινήτικο πωρόλιθο (πουρί) ενώ τα αγάλματα των αετωμάτων είναι από παριανό μάρμαρο και είχαν χρώματα. Θεωρείται ότι ο Ναός της Αφαίας ήταν προπομπός του Παρθενώνα. Τμήματα των ευρημάτων βρίσκονται στο μουσείο στον ίδιο χώρο, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των αετωμάτων βρίσκεται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.
Ακόμα και αν δεν είσαι φίλος των αρχαιολογικών χώρων αξίζει μια επίσκεψη σε αυτό τον επιβλητικό ναό που δεσπόζει πάνω στο λόφο και χαίρει μιας εντυπωσιακής πανοραμικής θέας στη θάλασσα. Είναι επίσης ενδιαφέρον να αναφέρουμε ότι ο ναός της Αφαίας, ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο και ο Παρθενώνας αποτελούν ισοσκελές τρίγωνο.
Στην Αίγινα, όμως, υπάρχει ένας ακόμα σημαντικός ναός, που δεν γνωρίζουμε οι περισσότεροι λόγω, πιθανόν, των ελάχιστων ερειπίων που έχουν απομείνει, ο ναός του Ελλανίου Διός. Ο Αιακός (μάθε περισσότερα στην ενότητα “Ήξερες ότι…” στο τέλος του άρθρου) σε μια περίοδο ξηρασίας στην Ελλάδα και ύστερα από χρησμό του μαντείου των Δελφών, ανέβηκε στο συγκεκριμένο βουνό της Αίγινας και παρακάλεσε τον Δία να στείλει βροχή, όπως και έγινε. Έτσι προέκυψε η λατρεία του “Ελλανίου” Διός και κτίσθηκε ο εν λόγω ναός προς τιμήν του. Φεύγοντας από την Αφαία κατευθυνόμαστε στη νότια πλευρά του νησιού και φτάνουμε στην περιοχή Σφυρίχτρες. Εκεί βρίσκεται, λοιπόν, ο συγκεκριμένος ναός, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος στην Ευρώπη! Τώρα στη θέση του ναού υπάρχει η εκκλησία του προφήτη Ηλία και της Αναλήψεως. Η θέα είναι ακόμη μια φορά μοναδική αφού βρισκόμαστε στο υψηλότερο βουνό της Αίγινας, το Ελλάνιο όρος.
Στους πρόποδες του βουνού θα βρούμε ερείπια των ελληνιστικών χρόνων καθώς και ένα μικρό παραδοσιακό οικισμό την Παχειά Ράχη ή Παχειοράχη, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι. Τι λες λοιπόν για έναν ακόμη περίπατο πριν ολοκληρώσουμε το γύρο του νησιού; Η Παχειοράχη ήταν η γεννέτηρα του γλύπτη Ιωάννη Καρακατσάνη και ορισμένων αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Στην εκκλησία των Ταξιαρχών, που χρονολείται γύρω στο 12ο ή 13ο αιώνα μ.Χ., υψώθηκε η σημαία της Επανάστασης στις 23 Μαρτίου του 1821.
Από την αρχαιότητα η Αίγινα αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό κέντρο και η “αιγιναία τέχνη” αποτυπώθηκε σε έργα γλυπτικής, χαλκουργίας και αγγειοπλαστικής. Τα πετρώματα που παράγει ο ίδιος ο τόπος έδωσαν γέννηση στους διάσημους πετράδες που έμαθαν να πελεκούν τις πέτρες και βλέπουμε τα έργα τους σε σπίτια στα διάφορα χωριά. Η Αίγινα συνεχίζει μέχρι σήμερα να έλκει ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Από τα ζωγραφικά έργα των Γιάννη Μόραλη και Νίκο Νικολάου, μέχρι το γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου και την υπέροχη σειρά υδατογραφιών του Ανδρέα Γεωργιάδη, είναι ξεκάθαρο ότι αυτό το νησί επιδρά σαν μια φυσική “μούσα” στους καλλιτέχνες και τους εμπνέει από το παρελθόν μέχρι και σήμερα.
Κάπως έτσι ολοκληρώθηκε ο πολιτιστικός μας περίπατος στην Αίγινα, αλλά σίγουρα υπάρχουν κι άλλα μέρη που δεν περπατήσαμε ακόμα. Αυτό το νησί του Αργοσαρωνικού αποτελεί έναν εύκολο προορισμό απόδρασης τόσο για το καλοκαίρι όσο και για το χειμώνα. Οπότε μην το σκέφτεσαι πολύ και άδραξε την πρώτη ευκαιρία για να το επισκεφθείς.
Το πρώτο που θα σε προσελκύσει είναι το μη δημιουργηθέν από ανθρώπινο χέρι, δηλαδή η φυσική της ομορφιά, το απέραντο γαλάζιο και το ελληνικό φως. Όμως, σε κάθε της σημείο θα βρεις τουλάχιστον ένα κομμάτι ιστορίας ή τέχνης, όπως αυτά που είδαμε μαζί. Ίσως, λοιπόν, αυτή τη φορά που θα την επισκεφθείς το βλέμμα σου ν’αναγνωρίσει αυτά τα ανθρώπινα σημάδια της μνήμης και της τέχνης…
|Αν σου άρεσε αυτό το δημοσίευμα κάνε Share. Αν θες να λαμβάνεις ειδοποιήσεις, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για όλες τις νέες δημοσιεύσεις στο Cultural Walk κάνε Εγγραφή (κάτω δεξιά)|
♥ Ήξερες ότι…
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της Αίγινας. Σύμφωνα με τον πιο διαδεδομένο αρχαιοελληνικό μύθο, το αρχικό όνομα του νησιού ήταν “Οινώνη”, που σημαίνει το νησί του κρασιού. Ο μύθος μας λέει πως ο Δίας άρπαξε την κόρη του ποτάμιου θεού Ασωπού, την Αίγινα, και την πήγε στην Οινώνη. Ο Δίας με την Αίγινα απέκτησαν έναν γιο τον Αιακό ο οποίος έδωσε το όνομα της μητέρας του στο νησί και χάρη στον πατέρα του τα μυρμήγκια του νησιού μεταμορφώθηκαν στους πρώτους κατοίκους, τους Μυρμιδόνες. Μάλιστα λέγεται ότι ο Αιακός θεωρούνταν από τους πιο δίκαιους ανθρώπους του κόσμου, γι’αυτό ήταν και ένας από τους Κριτές του Κάτω Κόσμου.
♥ Επιπλέον…
Για τους λάτρεις της αρχιτεκτονικής υπάρχουν και άλλα σημαντικά κτίρια στο νησί πέραν των προαναφερθέντων. Όπως για παράδειγμα ο πύργος Ράλλη (στην Κολώνα), η οικία Καραπάνου (στην Αίγινα), το αρχοντικό Μαυροκορδάτου-Φίνλεϋ (στους Αγίους Ασωμάτους), το αρχοντικό Τρικούπη (στην Αίγινα) που έχει χαρακτηρισθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης και ιστορικό έργο και τέλος το σπίτι του Ροδάκη (στο Μεσαγρό) το οποίο χτίστηκε το 1880 και έχει τύχει παγκόσμιας αναγνώρισης για την αρχιτεκτονική του, χάρη στον Δημήτρη Πικιώνη ο οποίος το μελέτησε διεξοδικά. Για περισσότερες πληροφορίες θα μπορούσατε να διαβάσετε το βιβλίο “Αίγινα, Σπίτια και Άνθρωποι” των Γκιόκα Αθηνά και Νικολαρεΐζη Ιωάννα, από τις εκδόσεις Άτων.
◊ Πληροφορίες…
| Κάθε χρόνο την Αύγουστο λαμβάνει χώρα στο νησί το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής, με συναυλίες κλασσικής και σύγχρονης μουσικής. |
| Κάθε Σεπτέμβριο λαμβάνει χώρα η Γιορτή Φυστικιού, με ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων. |
Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
Weloveaegina
Discoveraegina
∴ Βιβλιογραφία/Πηγές…
Ο τόπος μου η Αίγινα. Μια περιήγηση στο χώρο στα μνημεία και στην ιστορία της, Φλώρα Αλυφαντή, Αίγινα, 2001.
Ταξίδι στην Ιστορία. Αίγινα: «Μεγάλη Εκκλησία»-Καποδίστριας-Αρχή Νεοελληνικού Κράτους, Εμμανουήλ Α. Γιαννούλης, Αθήνα, εκδ. Αθ. Σταμούλης, 2013.
Οδυσσεύς, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Cultural Walk 
Leave a Reply